środa, 17 grudnia 2008

Notką służę, Tóroddurze!














Tóroddur Poulsen został nominowany do Literackiej Nagrody Rady Nordyckiej, która od 1962 roku przyznawana jest pisarzom i poetom tworzącym w języku duńskim, fińskim, norweskim, szwedzkim, islandzkim, farerskim i saamskim. Do konkursu zakwalifikowano jego tomik poezji „Rot”. Wynik ogłoszony zostanie 3 kwietnia 2009 na gali w Kopenhadze.

Dla Tóroddura to już czwarta nominacja do tego prestiżowego wyróżnienia. W 2005 nominowany był jego zbiorek "Eygnamørk", w 2002 "Blódroyndir", zaś w 1996 "Reglur" – bez sukcesów.

Artyści z Wysp Owczych zdobywali Literacką Nagrodę Rady Nordyckiej dwa razy. W 1965 laureatem został William Heinesen za powieść „Det gode håb” (polskie tłumaczenie – „Wyspy dobrej nadziei” – ukazało się nakładem Państwowego Instytutu Wydawniczego w 1974 roku w przekładzie Andrzeja Kołaczkowskiego), natomiast w 1986 główną nagrodę uczcił solidnym kęsem skerpikjøta Rói Patursson, którego wyróżniono za „Likasum” (tomik poezji).

Tóroddur Poulsen ma 51 lat, urodził się w Tórshavn. Od 1984 roku publikuje co najmniej jedną książkę rocznie, wydał kilka albumów muzycznych, jest malarzem i autorem tekstów piosenek (jego wersy nucił choćby Kári Sverrisson). Przez farerskie środowisko artystyczne uznawany za samotnika i introwertyka, ochrzczony mianem „black punkt poet”, otrzymał etykietkę subtelnego anarchisty (jadę koślawym tłumaczeniem tego, co udało się wyguglać, ewentualne zakłamania biorę na swoje plecy).
W tym roku ukazał się film wybitnej farerskiej reżyserki Katrin Ottarsdóttir, traktujący o życiu i twórczości Tóroddura. Zwiastun „Ein regla um dagin má vera nokk!” można podejrzeć tutaj – http://www.youtube.com/watch?v=PZVxUBX_taA . Jeden z Tóroddurowych wierszy w tłumaczeniu na angielski skrył się zaś tu - http://www.lyrikwelt.de/gedichte/poulsentoroddurg1.htm

PS. Na stronie małej duńskiej oficyny wydawniczej „Politisk revy” Poulsen stoi w katalogu obok Egona Bondy’ego, co wróży pysznie. O ile ktokolwiek kiedykolwiek przełoży go na polski...

poniedziałek, 1 grudnia 2008

Eivør














[foto: portal.fo]

Wiele bym dał, by tamtego dnia być niebieskawym zamszem Jej kozaczka, fikuśnym wzorem na Jej prawej skarpetce albo zakurzonym fragmentem membrany Jej bendira. Wróć – bendir został na pawlaczu w domu, trzy przecznice dalej. Na koncert w przedszkolu w Jej rodzinnej osadzie Syðrugøta zabrała jedynie sfatygowaną gitarę i książkę, którą pożyczyła szmat czasu temu od pracującej tu przyjaciółki. – To nieprzyzwoite, mam nadzieję, że Heiðrun zrozumie moje roztargnienie – przemknęło Jej przez myśl, zanim weszła od strony zatoki do podłużnego budynku przedszkola.
W jasnej, schludnej sali z widokiem na posępny fiord usiadła na podwyższonym krześle i przez chwilę obserwowała nieco przejęte dzieci. Wzięła ostatni łyk herbaty, gdy mały Fríði wybiegł z impetem z jadalni, podleciał w radosnych podskokach do zaimprowizowanej sceny i wykrzyknął: – Moja siostra też ma takie fajne włosy!

„Eivør Pálsdóttir zaczęła śpiewać zanim na dobre nauczyła się chodzić i dziś – wiele lat później – wciąż lepiej wychodzi jej nucenie niż dreptanie” – czytamy na oficjalnej stronie internetowej najbardziej rozpoznawalnej farerskiej wokalistki. „Głos Eivør jest jak krajobraz Wysp Owczych – prowadzi nas przez strome wybrzeża, wspina się na tajemnicze szczyty, po czym opada, niczym szemrzący strumień. W jednej minucie jej śpiew może być letnią bryzą lub huczącym spienionymi kaskadami sztormem, pełnym pasji i emocji”.

Eivør wydała pięć solowych albumów (ostatni ukazał się w 2007 roku w dwóch wersjach językowych – angielskiej, „Human Child” i farerskiej, „Mannabarn”). W wieku 12 lat zwiedziła Europę jako solistka farerskiego chóru. Później koncertowała w wielu zakątkach świata (m.in. w Kanadzie, Japonii, Estonii i na Grenlandii), skomponowała muzykę do islandzkiego przedstawienia teatralnego „Úlfhamssaga”, wystąpiła w farerskiej operze „Firra”, studiowała muzykę klasyczną i jazz w Reykjaviku, ma na koncie współpracę z farerską orkiestrą symfoniczną i duńskim big bandem radiowym, zdobyła kilka prestiżowych nagród fonograficznych w Danii, Islandii i ojczyźnie. Jest pierwszą osobą na Wyspach Owczych, która została odznaczona tytułem Farerczyka Roku (wyróżnienie przyznano 9 lutego 2004). Jako nastolatka śpiewała w rockowym zespole Clickhaze i etno-jazzowej grupie Yggdrasil. Nagrywa utwory w języku farerskim, islandzkim, angielskim i szwedzkim. W trakcie święta Ólavsøka 2007, przez kilkanaście minut podróżowała po Tórshavn jednym samochodem z polskim piłkarzem Andrzejem Stretowiczem i jego rodziną :)

www.myspace.com/eivorpalsdottir

czwartek, 13 listopada 2008

Atlantycka pożyczka













"Pomożemy!" - wykrzyknął premier Wysp Owczych Kaj Leo Johannesen na Zgromadzeniu Plenarnym Rady Nordyckiej w Helsinkach. Deklaracja dotyczy pożyczki w wysokości 300 mln koron duńskich dla ogarniętej kryzysem Islandii.
Przy herbacie i biszkoptach zasiedli wspomniany Kaj Leo, a także Minister Spraw Zagranicznych Wysp Owczych Jørgen Niclasen i Minister Finansów Jóannes Eidesgaard oraz - po stronie islandzkiej - Premier Geir Haarde i Minister Finansów Árni M. Mathiesen.
Trzystumilionowy kredyt zapewni główny farerski bank, Landsbanki Føroya.

[foto] Rzut oka na Kvívík (385 mieszkańców).

PS. Kraje, które dotychczas pomogły Islandii to, oprócz Wysp Owczych, Polska (200 mln dolarów), Norwegia, Dania, Finlandia, Szwecja i Rosja.

niedziela, 28 września 2008

Z placu do pałacu

W piątek 26 września urząd premiera Wysp Owczych (Løgmaður) objął Kaj Leo Johannesen, który zastąpił na tym stanowisku Jóannesa Eidesgaarda. Nasza farerska znajoma skomentowała tę decyzję słowami "jesteśmy prawdopodobnie jedynym krajem na świecie, w którym na najważniejszym stołku w państwie siedzi były piłkarz". Kaj Leo był w latach 1984-1999 bramkarzem stołecznego HB, członkiem kadry narodowej, zagrał 296 ligowych meczów.
Zmiana na scenie politycznej była efektem afery nazywanej przez lokalne media "farerskim Watergate". Jej szczegóły owiane są, póki co, mgłą tajemnicy.

PS. Mój człowiek Maciek zauważył, że w politykowanie bawił się też niejaki George Weah (były zawodnik PSG, AC Milan), który swego czasu bił się o posadę prezydenta Liberii. W listopadzie 2005 przegrał jednak walkę o urząd głowy państwa z ekonomistką Ellen Johnson-Sirleaf.

niedziela, 3 sierpnia 2008

Bohater trudu pływackiego
















[foto: portal.fo]

Naród farerski ma nowego herosa! Nazywa się Pál Joensen, przyszedł na świat 10 grudnia 1990 roku, mieszka w miejscowości Vágur na Suðuroy i jest pływackim geniuszem, trzykrotnym czempionem juniorskich Mistrzostw Europy.
Popisy Pála na basenie w Belgradzie rozpoczęły się w środę, 30 lipca, gdy odpłynął rywalom w finale na 400 m. Dzień później zwyciężył na dystansie 1500 m, a w sobotę wyłowił trzeci złoty medal, deklasując przeciwników w rywalizacji na 800 m. W tym ostatnim wyścigu (wszystkie stylem dowolnym) poprawił młodzieżowy rekord Europy, docierając do mety w czasie 7:56.90s. Co ciekawe, poprzednim rekordzistą był Polak – Maciej Hreniak, który rok temu wyśrubował w Antwerpii wynik 8:01.89s.
Premier Wysp Owczych, Jóannes Eidesgaard, w liście gratulacyjnym podkreślił, że wyczyn Pála to największy sukces w historii farerskiego sportu. Futbolowa reprezentacja, która osiemnaście lat temu sensacyjnie pokonała Austrię, ma wspaniałego spadkobiercę. Brawo Pál!

piątek, 1 sierpnia 2008















Farerskie kluby piłkarskie nie narobiły większego ambarasu swoim przeciwnikom w europejskich pucharach A.D. 2008, kończąc miedzynarodową przygodę po pierwszych dwumeczach.

Najmniej markotni są zapewne zawodnicy mistrza kraju, NSÍ Runavik, którzy na własnych śmieciach znaleźli sposób na Dinamo Tbilisi (1:0, gola huknął Hjalgrím Elttør). W Gruzji przegrali jednak 0:3 i odpadli z eliminacji do Champions League.

W Pucharze UEFA dwie farerskie drużyny nie zdołały wbić rywalom ani jednej bramki, co można po części tłumaczyć wysoką klasą przeciwników. EB/Streymur poległo w batalii z Manchesterem City (0:2 w Tórshavn i 0:2 w Anglii), zaś B36 Tórshavn z Brøndby Kopenhaga (0:1 w Danii i 0:2 na stadionie Gundadalur).

Christian Høgni Jacobsen wpisał się do annałów jako strzelec gola dla HB Tórshavn w Pucharze Intertoto. Jego klub odpadł w rywalizacji ze szwedzkim Elfsborgiem, przegrywając 1:4 u siebie i remisując 0:0 na wyjeździe. Z drugiego meczu może być zadowolony polski bramkarz HB, Marcin Dawid, który stał między słupkami pełne 90 minut i nie dał się zaskoczyć ani razu.

Zespoły klubowe z Wysp Owczych występują na arenie międzynarodowej od 1992 roku. Przez szesnaście lat zanotowały osiem zwycięstw: jedno w Pucharze Intertoto (1999 rok, GÍ Gøta - Jedinstvo Bihac 1:0), dwa w Pucharze Zdobywców Pucharów (1993, HB - RAF Jelgava 3:0 walkower + 1995, KÍ Klaksvik - Maccabi Hajfa 3:2), dwa w Pucharze UEFA (1998, HB - VPS Vaasa 2:0 + 2005, B36 Tórshavn - IBV Vestmannaeyjar 2:1) i trzy w Pucharze Mistrzów (2004, HB - WIT Georgia Tbilisi 3:0 + 2006, Birkirkara - B36 0:3 + 2008, NSÍ - Dinamo Tbilisi 1:0).

poniedziałek, 21 lipca 2008
















jeden z artykułów pani Iwony Trusewicz uzmysłowił nam, że komunikacja miejska w horrendalnie drogim Tórshavn jest... bezpłatna. czerwone autobusy zapuszczają się czasami w najodleglejsze zakątki stołecznej gminy - do Kirkjubøur (linia 3), Kaldbak i Kollafjørður (linia 4)
za niebieskie-dalekobieżne trzeba na tej samej trasie wysupłać kilkanaście koron