Biuro rzeczy znalezionych cz. I

Dwa odkrycia z dzisiejszego popołudnia:
1. Nowy klip Orki. Pokaleczony. Szpetny. Klaustrofobiczny. Lampa-widmo niczym spacerujące monstrum w Come on Feet Quasimoto. Tutaj.
2. Antyminimalizm po farersku – reakcja Portal.fo na wylosowanie przez NSÍ Runavík mocnej angielskiej drużyny Fulham w piłkarskiej Lidze Europy (iluzoryczne szanse Farerów, rywale dotarli ostatnio do finału tych rozgrywek). Z nagłówka Portalu: „Losowanie marzeń. Najsilniejszy z przeciwników. Szansa na pouczającą konfrontację”. Godna taktyka, nie tylko w sporcie.

[fragment meczu HB Tórshavn - B68 Toftir na Gundadalur (3:3), czerwiec 2011, foto: Heðin Weihe]

Dźwięki Lata od Hestur po Fugloy i Mykines

Dziś na Wyspach Owczych rozpoczyna się coroczny festiwal muzyki klasycznej i współczesnej Summartónar. Pierwszy z ponad stu zaplanowanych koncertów odbędzie się w morskiej jaskini Klæmintsgjógv pod wyspą Hestur. Rozbujana w łupinowych łodziach publika wysłucha interpretacji na saksofon, konchę i kapiącą wodę.

Dwudziesta edycja festiwalu potrwa do 17 sierpnia. Szczegóły tutaj.


[Foto 1: Kristian Blak, spiritus movens festiwalu Summartónar i właściciel wytwórni Tutl w jaskini pod wyspą Nólsoy. Foto 2: Przygotowania do koncertu Orki w Gjógv, autor: Jan Egil Kristiansen. Filmik pożyczony z Youtube od użytkownika "heijaxs", koncert Orki na Summartónar 2009.]

Przedwczoraj: pożar dziewiętnastoletniego trawlera rufowego Athena VN 685 w porcie Runavík.

Dwa dni wcześniej: mównica w kształcie farerskiej łodzi na inauguracji centrum konferencyjno-wypoczynkowego w Skálavík.


[foto: portal Norðlýsið, Dimmalætting, Jens Kristian Vang]

Nikt nie zdoła osiągnąć perfekcji

Malarka i graficzka Hjördis Haack o swoim mężu, rzeźbiarzu Hansie Pauli Olsenie:
– Jest niesamowity jeśli chodzi o sprzątanie domu, co rano chętnie łapie za odkurzacz.

Córka i syn rzeźbiarza, oboje lat naście:
– To nieco nużące, ale wszystkie rozmowy krążą wokół sztuki. Tato uwielbia o tym dyskutować, pasjonuje się, ma olbrzymią wiedzę. Często pokazuje nam swoje szkice, zwykle po kilka bardzo podobnych i prosi, byśmy je skomentowali, co nam się podoba bardziej i dlaczego. Nasz dom jest pod pewnymi względami nietypowy (Femja i Lias mówią to, siedząc w salonie na tle gipsowych głów farerskich artystów).

Hans Pauli Olsen:
– Mój ojciec był rzemieślnikiem, budował głównie łodzie. Kilka razy pomagałem mu stawiać domy.


Hans Pauli w trakcie rzeźbienia kobiety z fotografii powyżej:
– Zabawna rzecz, że kiedy zostawiamy pewne elementy niedokończone, odbiorca może wyobrazić sobie jak wyglądałaby idealna całość. Ale jeśli zechcemy te elementy dokończyć, przeważnie nie udaje się osiągnąć ideału. Dlatego część rzeczy modeluję bardzo dokładnie, ale dbam także o rozproszenia i niedokładności. Tę metodę stosował już Michał Anioł. Według mnie nie kończył swoich prac, żeby zostawić coś dla naszej wyobraźni.

Wypowiedzi pochodzą z filmu dokumentalnego "Eingin kann gera tað perfekta" w reżyserii Katrin Ottarsdóttir (Blue Bird Film, 2008)




[źródła zdjęć: Bluebirdfilm.dk, Vejlekunstmuseum.dk, Nationalbanken.dk, flickrowe galerie użytkowników Poladeze i Vónbjørt]

Jacek Hugo-Bader pisze w „Białej gorączce” o Bajkale, którego woda jest najczystsza i najbardziej przejrzysta na świecie, ale przy tym zawsze diablo zimna, przez co da się w niej wytrzymać ledwie chwilę. Chyba, że wcześniej zafundujemy sobie syberyjską banię. „Po bani można siedzieć w wodzie nawet z dziesięć sekund” zachęca reporter.
O przyjemnościach kąpieli w marcowym Atlantyku mogłaby z kolei opowiedzieć kobieta o imieniu Haltóra i trójka jej znajomych z Hvalby, którzy w miniony czwartek w godzinach porannych chlupnęli do wody w zatoce Bíargarði, tuż po tym jak na Farojach stopniał śnieg. Nie wiadomo o czym myślała Haltóra zanurzając ramiona w oceanie, ale mogło to być coś w stylu: „Nie ma tragedii. Czuwa nad nami Golfsztrom”.



Z cyklu „Nakręć własny teledysk” – propozycja uczniów szkoły podstawowej á Ziskatrøð w Klaksvík. Sceneria: letnie dekoracje wyspy Kalsoy. Utwór: „Let it be” The Beatles. Najlepsze momenty: dziewczyna fikająca salto w tył na stromy trawnik i starszy mieszkaniec wyspy budujący dach szopy. Rok wcześniej dzieciaki wykonały w podobnym składzie równie ciekawą rzecz na wyspie Mykines.

[foto kąpielowców: Rúni Thomsen, tabliczki + buda + zatoka Bíargarði + zabudowania Hvalby: Maciej Wasielewski]

[Samochodowy boks w Viðareiði, czerwiec 2008. Foto: Gert Norðoy]

Pewien poważny i dobrze znający farerskie realia mężczyzna napisał: „Nie mam żadnego dowodu na potwierdzenie swoich słów, ale wydaje mi się, że na Wyspach Owczych część bezużytecznych starych aut spychana jest ze skał do oceanu. Podwodne cmentarzyska mogą być pamiątką po jakimś dziwnym rytuale, którego sekrety znają tylko nieliczni”.


[Światło ostrzegawcze na Hoyvíkshólmur. Foto: Jan Egil Kristiansen]

Pod koniec grudnia farerski portal Planet.fo przyznał nagrody w dziedzinie rozrywki za rok 2010. Pierwszy raz wręczono wyróżnienie w kategorii najlepszy filmik na YouTube. Oto lista laureatów:

Najlepszy album muzyczny: Terji & Føstufressar „Tvey”
Wokalistka roku: Anna Katrin Egilstroð (Valravn)
Wokalista roku: Jens Marni Hansen
Piosenka roku: Grandma’s Basement „Hon fær ongantíð nokk”
Zespół roku: The Dreams
Debiut roku: Hamferð (pierwsza w historii Wysp Owczych grupa grająca doom metal)
Najlepszy farerski filmik na YouTube: Vit koyra grill út (amatorska reklama stacji benzynowej Effo w Sørvágur)
Muzyczne zdjęcie roku: Jón K. Joensen – foto z G!Festival
Uznanie roku: Rútmiska kórið í Hoydølum (Chór ze szkoły Hoydalar. Brali udział m.in. w cieszących się dużą popularnością musicalach Godspell, Fame, Hair, Jósef og ótrúliga litfagra dreymakotið – Józef i cudowny płaszcz snów w technikolorze oraz ostatnio wystawianym Jesus Christ Superstar)

Z prozy życia: przy zachodnim porcie w Tórshavn zbudowano lodowisko, a na zamieszkiwanej przez trzydzieści osiem osób wyspie Skúvoy zainstalowano defibrylator.



[foto: żłopacz w wilgotnym skafandrze - Jón K. Joensen, łyżwiarz z psem - Jógvan á Dul, widok z okna na Skúvoy - Felix van de Gein]

Guðrun & Guðrun: butik pod wiszącą skałą

„Rząd Wysp Owczych przyznał fundusze na program uwłasnowolnienia kobiet z Jordanii” – czytamy na stronie firmy odzieżowej Guðrun & Guðrun z Tórshavn. „Kobiety zaangażowane w projekt poznają mechanizmy tworzenia własnego mikrobiznesu, a także będą miały możliwość zarobienia pieniędzy operując na drutach i szyjąc dla Guðrun & Guðrun”.

Program wszedł w życie jakiś czas temu. Jordańskie dziewiarki zdążyły już stworzyć część najnowszej kolekcji. W trakcie czerwcowego dnia kultury na wyspie Mykines dwie panie Guðrun – Ludvig i Rógvadóttir – zaprezentowały swoje kreacje na moście prowadzącym do latarni morskiej i królestwa głuptaków. Fragmenty można podejrzeć w internecie.





[film wklejony z Youtube.com/user/GudrunGudrunHandknit,
fotografia na dole przekopiowana z Gudrungudrun.com]

Przez kraj wuchte truchtem

41-letni nauczyciel, trener i były piłkarz Eli Hentze wyjął z szafy odblaskowy kubrak, leginsy i sportowe pantofle i przebiegł Wyspy Owcze z północy na południe, a potem jeszcze kawałek z południa na północ, przez stolicę, ku przeprawie promowej Gamlarætt aż do rodzinnego Sandur. W sumie 145 kilometrów.
(Pół roku wcześniej podobnym szlakiem przeleciał niejaki Robin Clementsen).
Eli podzielił wyprawę na siedem etapów i choć pędził nad wyraz żwawo, to nie zależało mu na walce z czasem, biciu rekordów i tekście pochwalnym na sportowych szpaltach w lokalnym dzienniku. Bynajmniej. Po przebyciu wysp północnych zrobił sobie nawet czterodniową przerwę, bo musiał wrócić do pracy i miał trochę obowiązków w domu.
Czemu biegł więc? – zapytają dociekliwi. Ano temu, by nagłośnić problemy finansowe B71 – jedynego klubu sportowego na wyspie Sandoy. By przypomnieć ludziom, że murawa, na której trenują piłkarze (i piłkarki i dzieci i oldboje) B71 coraz bardziej przypomina wyliniałą wykładzinę. I granie na niej jest równie przyjemne, co robienie fikołków na asfalcie.
Eli ruszył na przełaj, zachęcając napotkane osoby do wspólnej przebieżki.
Po każdym z etapów spotykał się z działaczami, samorządowcami i przyjaciółmi z mijanych miejscowości.
Ludzie z osady Sumba na południowym krańcu archipelagu przygotowali dla niego cudowne kanapki z szynką, ogórkiem, pomidorem i pomarańczą.



[foto biegnących po śniegu: Sandportal.fo. Niżej boisko B71 położone w miejscu zwanym Inni í Dal, między dwoma największymi osadami na Sandoy - Sandur i Skopun]

Z telegramu utopionego w mrocznej toni

[Jákup Veyhe przemawia na Vágsbotnur w Tórshavn. Foto: Portal.fo]

Spóźniam się z tą informacją równe dwieście siedemnaście dni, więc nie czekajmy ani chwili dłużej: Føroya Banki zmienił nazwę na BankNordik. Nowe imię wymyślono w marcu. Na początku września wymieniono szyldy w placówkach w całym kraju oraz przeprawiono logo na papierach firmowych i stronie internetowej. To być może najmniej istotny akapit w historii tego blogu.

Tymczasem aktor i komik Jákup Veyhe nagrał piosenkę o haku, który stanął niedawno na rondzie w Klaksvík (o czym pisałem we wrześniu). Rzetelna liryka i bujający refren.

A zamiast dalszego zbędnego ględzenia – urywek filmu Katrin Winther, z porywającą muzyką Elin Winther, choreografią Vígdis Hentze Olsen i rzutem oka na kapeluszowatą chmurę przykrywającą najwyższe partie wyspy Nólsoy.



[Youtube.com/user/KatrinWinther]

Regina w dalekiej gościnie

Napisałem mejla do Eileen, która pracuje w biurze promocji wyspy Suðuroy i utrwala Wyspy Owcze na zdjęciach.
„Szanowna Eileen, czy fotografowałaś już może prom Regina Baltica? Podobno Smyril* jest przez kilka tygodni w naprawie i pływa za niego armator z Estonii. Regina była widziana w Twoim rodzinnym Vágur.”
Niebawem nadeszła odpowiedź.
„Szanowny M., Nie robiłam jeszcze zdjęć Reginie, ale planuję. Wyjechałam na weekend, ominęła mnie wizyta promu w Vágur. Odezwę się, jak tylko coś będę miała.”
I od następnego akapitu:
„Posłuchaj, aktualnie pracuję w domu i właśnie zauważyłam, ze Regina stoi w porcie. Załączam dwie zrobione na szybko fotki.”

Kolekcja zdjęć Eileen znajduje się tutaj.

*Smyril zapewnia komunikację między stołecznym Tórshavn, a najbardziej południową owczą wyspą Suðuroy. Może przewieźć jednorazowo 975 pasażerów i dwieście aut. Na Suðuroy mieszka 5000 osób. / Regina Baltica należy do estońskiego armatora Tallink. Mieści 2000 pasażerów i 462 samochody.



I wrote a mail to Eileen, who works as a Coordinator for Tourism in Suðuroy and takes hundreds pictures of the Faroe Islands.
“Dear Eileen, have you maybe taken a photograph of the ferry Regina Baltica, which is running instead of Smyril* this month? It has been seen in your hometown, Vágur.”
The answer came quick.
“Dear M., I have not taken a picture of Regina Baltica yet, but I will :) I was in Klaksvík, while the ferry arrived in Vágur. I can send you a photo of Regina Baltica, when I have taken it, maybe later today.”
And there was one more paragraph:
“Well actually, I work at home today, and I have a view to the harbour, where Regina Baltica is lying, so I just shoot a few photos, just for you.”

Eileen’s photostream is here.

*Smyril ferry runs between Tórshavn – the capital of the Faroe Islands – and southernmost island of Suðuroy. The ferry has room for 975 persons and 200 cars. The population of Suðuroy is 5000. / Regina Baltica is a cruiseferry owned by the Estonian shipping company Tallink. It has room for 2000 persons and 462 cars.

Rondo Wielkiego Jot

[foto: Listinblog.blogspot.com]

I proszę: wyjeżdżasz z podmorskiego tunelu w kierunku Klaksvík, po lewej stronie zaczyna się dorysowywać miasto, a każdy kolejny metr drogi – jakby odsłaniali przed Tobą satynową kurtynę z mgły. Starasz się przypomnieć sobie drogę do Roykstovan, gdzie być może jakiś stary rybak zechce podzielić się historią o tamtej pamiętnej zimie, gdy utknęli na Morzu Barentsa po reling w bryłach lodu i jeszcze trochę, a skończyłyby się całe zapasy spiku i skerpikjøta. Wtem: rondo! I haczyk. A później zdjęcie w internecie, opatrzone krótkim komentarzem: 19 sierpnia 2010 o godzinie 17 na rondzie Uppi á Flesjum w Klaksvík odsłonięto wielki stalowy "húkur". Instalację wykonała firma p/F Skarðhamar V/Jacob Oluf á Lakjuni og Anfinn Isaksen.

Heðin Brú in memoriam

Dziś mija 109. rocznica urodzin Heðina Brú, jednego z najważniejszych i najbardziej intrygujących pisarzy z Wysp Owczych.
Do Polski dotarła jedynie jego nowela „Honor biedaka”, przełożona z języka duńskiego przez Marię Krysztofiak i Henryka Andersa, opublikowana w 1970 roku przez Wydawnictwo Poznańskie. Historia chwackiego staruszka Ketila, jego zaradnej żony i niezbyt roztropnego syna Kalva rozpoczyna się od scen polowania na wieloryby w okolicach Sørvágur i Tindhólmur: „Nazajutrz przed wszystkimi drzwiami w Sørvág leżały ogromne stosy mięsa; kręcili się przy nich mężczyźni, rozśpiewani i rozpromienieni, gorliwie je solili i wieszali. Ze wszystkich domów kopciło się od ognia pod wielkimi garami wypełnionymi mięsem. Leżący zwykle w łóżkach starcy człapali teraz przed domem, jak zawsze po wielkim połowie. Gromady nasyconych dzieci wyprawiały swawolne harce na polach. O błogosławiony waleniu!”.
Heðin Brú to literacki pseudonim Hansa Jacoba Jacobsena, urodzonego 17 sierpnia 1901 roku w osadzie Skálavík na wyspie Sandoy. Zaliczany do wielkiej trójki farerskich pisarzy XX wieku, obok Williama Heinesena i Jørgena-Frantza Jacobsena, jako jedyny z nich tworzył po farersku (pozostali dwaj – po duńsku).
W czternastym roku życia podjął pracę rybaka na statku. Później studiował między innymi weterynarię w Kopenhadze, był redaktorem kulturalnego periodyku Varðin oraz piastował kierowniczą rolę w farerskim ministerstwie rolnictwa. Oprócz pisania powieści i opowiadań, zajmował się także tłumaczeniami. Zaadaptował na język farerski dzieła Szekspira, Czechowa, Dostojewskiego, braci Grimm i Astrid Lindgren.
Zmarł 18 maja 1987 roku w Tórshavn.

Rozmowy pod chmurką

Na syntetycznym mchu stadionu Gundadalur spotkali się pewnego czerwcowego popołudnia piłkarz Hjalgrím Elttør, dziennikarka Sára Jógvansdóttir i trener Allan Mørkøre.
Sára: – Hjalgrím, wygraliście 1:0, nie były to wielkie zawody, porozmawiajmy może o czymś innym.
Hjalgrím: – Odpowiedz mi więc: czy dostrzegasz, że po każdym meczu naszych rozgrywek, w Tórshavn, na Suðuroy, w Toftir, na Vágar, w Streymnes czy gdziekolwiek na Farojach – tuż po ostatnim gwizdku sędziego tabuny dzieciaków wybiegają na boisko i nie przestają się bawić aż zajdzie słońce? Piątoklasistka w baletkach gra pasówkę do swojej młodszej siostry, ta dopiero co poprawiła rajstopy, a już kopie idealnie pod nogi chłopaczka w spiczastej czapie. Obok ojciec trenuje z bobasem, mały nie trafia w piłkę. Śmiech i harmider. Myślę, że ich mecze są nie mniej ważne od naszych.
Allan (w myślach): – Masz cholerną rację, Hjalgrím.

Piękna i bestia - wersja niewidzialna

Zmieszczę się w jednym prostym zdaniu, tym razem bez stosownej ilustracji: w minioną niedzielę Miss Føroyar 2010 została siedemnastoletnia Miriam Við Kvíggjá z Sumby.
Gugiel wskazuje kilka fotek, ale nie za bardzo wiadomo której wierzyć...

Zwróćmy się więc ku spadzistym krańcom Kalsoy, gdzie niejaki Eyðbjørn Jacobsen z Klaksvík utrwalił swoim aparatem oszałamiający pejzaż północnych Wysp Owczych. Osada na dnie doliny nazywa się Trøllanes i według statystyk Hagstovy z marca 2010 mieszka w niej dwadzieścia osób. Po prawej stronie zdjęcia pan w beżowym mówi, wskazując poszarpany klif: „wczoraj za kwadrans dwunasta latające bydle ogromne niczym trzy trawlery wyskoczyło z oceanu, wyżerając nam kawał lądu. Później uciekło w kierunku Jan Mayen, wywijając ogonem jak sznurem serdli.”

[foto: Eyðbjørn Jacobsen, Eydbii.com]