Kadry wyłapane na video laurkach z Wysp

 Faroe Islands - a road trip

Aerial Faroe Islands: Stakkurin Sheep Gathering and Auction in Tjørnuvík

350 seconds of Faroe Islands!

Tórshavn

The abandoned village of Múli in the Faroe Islands is incredibly eerie

Lapidarium farerskich reklam sprzed lat

Reklamy pochodzą z periodyków "Faroe Isles Review" (ukazywały się w drugiej połowie lat 70. XX wieku) oraz "Føroyskur fótbóltur í orðum og myndum" (lata 90.).

Zanim powstanie farerska mapa aromatów

Jeżeli spróbują kiedyś promować na Wyspach turystykę zapachową - przez to miejsce powinien wieść każdy szlak.
I choć upoją nas tajemnicze nuty kreozotu w zakamarkach Tinganes, świeży ptasi nawóz zmieszany z wilgotną trawą na Mykineshólmur czy słodki aromat wnętrza fabryki opakowań Vestpack w Vestmannie - najtęskniej będzie nam do woni wnętrza Biblioteki Narodowej w Tórshavn.
Jak znaleźć kogoś, kto nazwie ten zapach? Czy występuje on jeszcze gdzieś indziej na świecie? Jak zachować go w sobie choćby na kilka chwil po tym, gdy zatrzasną się drzwi?

Steffan Danielsen - melancholijny realista

Morgun á trappuni í Nólsoy, obraz Steffana Danielsena w galerii w Tórshavn

Steffan Danielsen. Malarz-samouk. Debiutował w 1952 roku na wystawie Farerskiej Akademii Sztuki z okazji święta Ólavsøka. Jak czytamy w książce Bárðura Jákupssona „Visual Arts in the Faroes”: „William Heinesen aż gwizdnął z uznania, gdy Steffan zgłosił swoje dzieła na wystawę, a Kampmann stwierdził, że przydałoby się zorganizować więcej przestrzeni, żeby pomieścić te oryginalne i interesujące prace”. Słowa te wypowiedzieli ówcześni czołowi aktywiści farerskich sztuk pięknych: Heinesen – wybitny pisarz, ale też muzyk, grafik, człowiek wielu talentów oraz Jack Kampmann – organizator życia artystycznego na archipelagu, malarz, inicjator wielu wystaw i warsztatów.

W chwili debiutu Steffan Danielsen miał 30 lat. W latach 1951-56 pomieszkiwał w Danii. Resztę życia, w tym 24 lata aktywnej działalności twórczej spędził na rodzinnej wyspie Nólsoy, odnajdując tam swój intymny świat i wypracowując indywidualny styl artystyczny. „Potrafił nawiązać czułą i szczerą relację z naturą, dzięki czemu zajmuje wyjątkowe miejsce wśród farerskich malarzy” – pisał Bárður Jákupsson.

Steffan Danielsen zmarł w 1976 roku w wieku 54 lat.
W 2009 roku ukazał się obszerny album poświęcony twórczości artysty, autorstwa Kinny Poulsen, opublikowany nakładem wydawnictwa Bókagarður.

[Źródła: Birkblog.blogspot.com, Listaportal.com, album „Visual Arts in the Faroes” red. Bárður Jákupsson, Sprotin 2007]

Jedno skromne pytanie rzucone na wiatr

Gdzie byli dzisiaj

jak się czuli

i co ucieszyło

ludzi

ze starych, robionych ukradkiem zdjęć?

Powidoki z bezludnej wyspy Lítla Dímun

Przez długi czas karkołomne zbocza wyspy Lítla Dímun zamieszkiwały dzikie owce. Miały krótką czarną sierść, drobną budowę ciała i z łatwością uciekały farmerom. Późniejsze badania wykazały, że rasa pochodziła jeszcze z okresu neolitu i była pokrewna zdziczałym Soay, żyjącym do dziś na szkockim archipelagu St Kilda. Ostatnią Dímunarseyðurin zastrzelono na Małej Dímun w roku 1866. Wypchane eksponaty tych owiec stoją w Muzeum Historycznym Wysp Owczych w Hoyvík. 

 

Dla botaników i zoologów Lítla Dímun nigdy nie będzie badawczym eldorado. Spotkamy tu jedynie maskonury, nurzyki, fulmary, foki i około dwieście pięćdziesiąt owiec. Te ostatnie należą do gospodarzy wyspy, mieszkających na co dzień na sąsiedniej Suðuroy. 

W cienkiej warstwie gleby na Lítli przyjęło się dziewięć rodzajów traw i pochodnych, m.in. warzucha lekarska z rodziny kapustowatych, dawniej używana przez marynarzy jako lekarstwo na szkorbut.

Przestrzeń jako forma absolutu

Andrzej Stasiuk w rozmowie z Piotrem Brysaczem w książce "Patrząc na Wschód. Przestrzeń, człowiek, mistycyzm":

"Bo na Wschodzie umysł lepiej działa. Ma więcej miejsca. Tak mi się wydaje. Jednych przeraża ta otchłań, a mnie nastraja medytacyjnie. Step [...] to jest coś w rodzaju zmaterializowanej religii. W ogóle przestrzeń to jest przecież jakaś forma absolutu. [...] Tam rzeczywiście jest większa zgoda, by się rozpuścić w tej przestrzeni - nawet jak ona skrywa jedynie pustkę. A może właśnie dlatego".



"Bo człek ma metafizyczną potrzebę uczestnictwa w czymś, co go przerasta, w czymś większym. Nie każdy oczywiście. Ale ta potrzeba jest i przestrzeń ją zaspokaja. Jak się ją raz zobaczyło, to nie można już oderwać myśli".

Tajemna historia świata między Sumbą i Gjógv

„Po drodze zatrzymywałem się co kilka kroków, by zrobić zdjęcie jakiejś kupy śmieci, rozpadającego się budynku, liszajów złuszczonej farby na elewacji czy graffiti.
– Po co to fotografujesz? – spytał Mike, gdy skierowałem obiektyw na drabinę opartą o żółtą ścianę.
– To do mojego projektu.
– A cóż to za projekt? – zapytał. W kącikach ust pojawiła się zapowiedź uśmiechu.
– Tajemna historia świata – odparłem.
– To znaczy?
– Robię zdjęcia wszystkiego, co inni też widzą, ale uważają za nieistotne.
– Na przykład drabiny opartej o ścianę?
– Albo graffiti… albo łuszczącej się farby na elewacji… albo zdechłego psa. Jeśli zatrzymasz się na moment i spojrzysz na to wszystko, dostrzeżesz piękno. Jeśli nauczysz się patrzeć. Tworzę przepastne archiwum utraconych chwil, niedostrzeżonych objawień.
– I komu pokazujesz te zdjęcia?
– Nikomu. Dlatego to jest tajemna historia świata”.

„Zagubiony kosmonauta”, Daniel Kalder, Czarne 2008
przekład Maciej Ignaczak i Piotr Siemion

Co najbardziej lubisz w swojej osadzie?

Pojechać do każdej miejscowości i pytać ludzi co wydaje im się tam najfajniejsze. Z czego są dumni, co najbardziej lubią, a co chcieliby zmienić.
"To był dzień święta wyspy. Przypłynęło do nas do osady ze trzydzieści osób. Były rozmowy i zabawa. Odkąd pamiętam, nie widziałem tu tylu ludzi. Czułem się wtedy naprawdę szczęśliwy" - mówił Kindze Leivur z Fugloy.

(inspirowane "Miastem Archipelag" Filipa Springera) 

Klasyczny kassabilakappkoyring w Skopun

Pojazdów było trzynaście, zrobionych z czego popadnie - z drewna, plastiku, blachy. Na kółkach od wózków i rowerów.
Punkt startu wyznaczono w górnej części osady, skąd zjeżdżało się do mety położonej przy porcie.
"Wyścigi zorganizowała już drugi raz pewna pani, która mieszka tu, w Skopun" - napisała S. "Pojazdy budowały dzieci razem z rodzicami". Tak minęło leniwe popołudnie.

Michał Przybylski: nauka i małe satysfakcje

Oto Michał Przybylski. Od tego sezonu – pełnoprawny ligowy piłkarz ekstraklasy Wysp Owczych. W grudniu zeszłego roku skończył dopiero 18 lat, ale jego przygoda z poważną piłką nabiera niezłego rozpędu. Zawsze chętny do wymiany opinii na temat farerskiego futbolu (i nie tylko), co zaowocowało wcześniejszymi rozmowami w styczniu 2016 roku i maju 2015 roku.
Liga piłkarska osiągnęła półmetek, lato za pasem, rozmawiamy znowu. Miłej lektury!


Michał, za nami 16 kolejek bieżącego sezonu. Zagrałeś w 13 meczach ekstraklasy, 9 z nich w pełnym wymiarze. Spędziłeś na boisku 1033 minuty. Strzeliłeś 3 bramki. Co Cię zaskoczyło po tak dynamicznym przeskoku na najwyższy szczebel?
Najtrudniejsze było dla mnie chyba zdobycie zaufania trenera. Do 6. kolejki zagrałem tylko w trzech meczach, z czego tylko w jednym od początku. Szczerze mówiąc, kiedy przyszedłem zimą do B68 nie spodziewałem się, że będzie aż tak trudno zdobyć sobie miejsce w pierwszej jedenastce.
Trudno było mi też przestawić się na inny styl gry. W NSÍ, moim poprzednim klubie, to zwykle my byliśmy częściej przy piłce i kreowaliśmy atak. W B68 przez większość meczu czekamy na rywali na naszej połowie i szukamy okazji do kontr. Kiedy przypadła nam rola prowadzenia gry w spotkaniach z TB i AB, a więc z drużynami z którymi walczymy o utrzymanie w lidze, okazało się, że nie za bardzo nam to wychodzi. Mieliśmy spore trudności, by dochodzić do sytuacji strzeleckich. To dla mnie spore zaskoczenie. Grają u nas solidni zawodnicy ofensywni, a często mamy problem, by w ogóle oddać strzał na bramkę...

Którzy rywale dali Ci się najmocniej we znaki?
Najtrudniejsze były chyba dwa mecze z Víkingurem. Moim zdaniem to najlepszy zespół na Wyspach motorycznie i fizycznie – jeśli odpuścisz z nimi choćby fragment gry, to nie ma szans na zdobycie punktów. U nich przegraliśmy 0:4, a u nas zremisowaliśmy po brzydkim meczu 2:2. Można powiedzieć, że na ten rewanż wyszliśmy jak na wojnę, bo wiedzieliśmy, że tylko tak możemy im dorównać.



Wasza sytuacja w tabeli jest nie za wesoła: ostatnie miejsce, 7 remisów, 9 porażek. Jak to wygląda od strony atmosfery? Widzisz się z drużyną tylko na treningach, czy miewacie też jakieś narady, spotkania integracyjne itp.?

Za dużo takich spotkań nie było. Po meczu z HB, kończącym pierwszą fazę rozgrywek, pojawiły się głosy, żeby spędzać ze sobą więcej czasu poza treningami. Chyba właśnie brakuje u nas takiej integracji i kumpelskich spotkań, jakie są normą choćby w KÍ, czy B36. Drużyna nam się lekko rozsypuje, więc takie inicjatywy mogą wyjść tylko na dobre. My, młodsi zawodnicy B68, widzimy się poza treningami trochę częściej – oglądamy mecze, gramy w Fifę 16, czasem robimy jakieś żarty albo zabawy.

Zabawy?
Konkursy strzeleckie na bramkę albo do wymyślonego celu. O butelkę oranżady. Albo „headis” czyli ping pong głową zamiast rakietki. Mamy też przy boisku plastikowy kontener pożyczony z portu. Taki, do którego ładuje się ryby z kutra. Wlewamy do niego zimną wodę i siadamy sobie w nim we trzech lub czterech, gadamy.
Jest też kilku starszych, którzy starają się dbać o atmosferę. Na przykład Kristian Anton Andreassen. Gość po trzydziestce, żona, dzieci, a jak wchodzi do szatni, to zamienia się w 18-latka. Największy żartowniś w drużynie. Albo Jóhan Dávur Højgaard. Kibice podśmiewają się z jego postawy, ale to facet, który ma pojęcie o piłce, dobrze czyta grę i jest liderem w szatni – umie zmotywować i, kiedy trzeba, użyć mocniejszych słów. Ma 34 lata i ponad 190 cm wzrostu. Jego ruchy wydają się nieco spowolnione, co wzbudza wesołość fanów, ale to nietuzinkowy piłkarz, potrafi zaskoczyć naprawdę bajecznym dryblingiem. Poza tym jest ikoną B68 – poza epizodem w GÍ Gøta, gra w Toftir już dziewiętnasty sezon. Na co dzień pracuje jako stolarz.

W drugiej części sezonu nie będzie was już prowadził trener Páll Guðlaugsson, któremu zarząd podziękował za współpracę. Pod wodzą Pálla reprezentacja Wysp Owczych 26 lat temu ograła w pamiętnym meczu Austrię 1:0. Czego się od niego nauczyłeś?
Prostej rzeczy, na którą wcześniej nie zwracałem zbytnio uwagi: rozglądania się. Wpajał mi, bym próbował tego przed otrzymaniem podania, ale też jak byłem przy piłce i po jej oddaniu. Często robiliśmy różne ćwiczenia, w trakcie których kontakt wzrokowy z futbolówką miał być ograniczony do minimum. Trener nauczył mnie też rozmaitych ćwiczeń siłowych i wzmacniających – jest po wielu kursach, a teraz pracuje na siłowni jako instruktor i rehabilitant.

O co masz do siebie największe pretensje po półmetku sezonu, a z czego jesteś najbardziej zadowolony?
W NSÍ przez dwa lata grałem na pozycji defensywnego pomocnika, więc czasami brakuje mi pazerności w ofensywie. Szukam łatwiejszych rozwiązań, zamiast zaryzykować i spróbować indywidualnej akcji. W tym roku trener znalazł dla mnie miejsce na skrzydle i od razu mam okazję grać więcej do przodu, czego w NSÍ mi zabraniano.

Których piłkarzy z innych drużyn byś wyróżnił?
Jest ich co najmniej kilku. Po pierwsze Sølvi Vatnhamar, lider Víkingura. Grał przeciwko nam tylko w pierwszym meczu. Jest to zawodnik, który może biegać bez przerwy, niezwykle silny fizycznie. Na pewno ważny filar Wikingów. Po drugie Árni Frederiksberg z NSÍ. Ma chyba najwięcej asyst w lidze i 6 strzelonych bramek. Zdecydowanie najlepsza lewa noga na Wyspach. Na boisku robi co chce i z kim chce. Dalej Albert Adu z TB. Niski i bardzo szybki. Świetny w obu grach przeciwko nam. Potrafi wygrywać zawody praktycznie w pojedynkę. Sporo punktów na koncie TB to głównie jego zasługa. Wyróżniłbym też obu bocznych obrońców HB. Mają dużo asyst, są dobrze przygotowani motorycznie. Grałem przeciwko nim na skrzydle dwa razy i w tych meczach miałem zdecydowanie najtrudniej.

Czy lokalne gazety jakoś Cię zauważały? Pojawiałeś się w relacjach prasowych?
Nic szczególnego nie było. Przed rozpoczęciem sezonu ukazywały się dodatki do gazet z zapowiedziami, reportażami i opiniami „ekspertów” i gdzieś tam wymieniano mnie w typowaniach do „odkrycia B68”. Nie brałem tego zbyt serio, ale fajnie, że ktoś tam miał jakieś oczekiwania.

Pod koniec czerwca zaliczyłeś jeszcze 45 minut w rezerwach B68. Zagraliście na najbardziej egzotycznym placu na Wyspach Owczych, czyli w peryferyjnej Hvalbie, gdzie jest jedyna na archipelagu płyta z naturalną trawą. Jak wrażenia?

Szkoda gadać. Praktycznie nie da się tam grać dołem. Trzeba próbować akcji niczym z beach soccera, bo nigdy nie wiadomo gdzie i jak podskoczy piłka. Graliśmy więc jak najwięcej górą, czasem do przesady. Boisko Roynu jest ciekawostką, ale nie spełnia warunków nawet drugiego szczebla rozgrywkowego. Rozmawiałem z chłopakami z Hvalby – oni bardzo by chcieli awansować, ale z takim boiskiem oznaczałoby to domowe mecze w gościnie u TB. Na małej i odległej wyspie Suðuroy są trzy kluby – najbardziej utalentowani zawodnicy trafiają w końcu do TB, które gra w ekstraklasie. Część idzie do FC Suðuroy, które krąży między Effodeildin i I ligą. Royn pozostawał zawsze w cieniu, więc i sportowo i organizacyjnie trudno tam o jakiś większy sukces. 

Piłka nożna cieszy się na Wyspach Owczych bardzo dużą popularnością. W tym sezonie znowu wydano karty kolekcjonerskie z wizerunkami piłkarzy wszystkich drużyn. Podpisywałeś już jakiemuś nastolatkowi kartę z Twoją podobizną?
Rzeczywiście, te karty są bardzo popularne. Nie ma chyba dziecka, które by ich nie zbierało. I co mecz podchodzi do mnie ktoś do podpisu, czasami też po treningach. To naprawdę fajna sprawa – przecież jeszcze niedawno sam kolekcjonowałem te karty i zaczepiałem piłkarzy o autografy ;)

Kobieta i ocean: 54 lata intymnej przyjaźni

Opowieść o 85-letniej Marii á Heygum z Vestmanny, która od 48 lat codziennie kąpie się w oceanie, nakręcił jej wnuk, Heiðrik á Heygum. Mini dokument „Aldur” („Fale”) miał premierę w 2010 roku. – To film o głębokiej i intymnej relacji między człowiekiem i naturą. O wierności i trwałości. Nigdy nie spotkałem osoby, która potrafiła zawiązać tak silną więź z czymkolwiek – opowiadał młody reżyser w wywiadzie dla farerskiej telewizji.


Kilka dni temu napisałem do Heiðrika po długiej przerwie. W sobotę 25 czerwca miało odbyć się spotkanie na temat Wysp Owczych przy okazji Halfway Festival w Białymstoku. Pomyślałem, że znów warto byłoby pokazać ludziom „Aldur” i przedstawić Marię. Heiðrik był jak zawsze na tak. Zapytałem go o bohaterkę filmu.
– Dawno nie rozmawialiśmy. Jak się czuje Twoja babcia?
Faktycznie minęło sporo czasu. Heiðrik odpisał po chwili.
– U babci wszystko dobrze. Skończyła 92 lata i nadal pływa!

[Wykorzystano ujęcia z filmu "Waves – A Portrait of Maria á Heygum" oraz z wywiadu z reżyserem]

Jens Martin Knudsen: sława po farersku

 

„To łatwe być sławnym na Wyspach Owczych. Choć pokazują twoją twarz w gazetach i jesteś przepytywany przez dziennikarzy, Farerów w ogóle to nie ekscytuje. Jesteś tu jednym z wielu, nie bardziej wyjątkowy niż ktokolwiek inny. Ludzie stąd wiedzą mniej więcej co słychać w moim życiu i nie czują potrzeby dopytywać. Nie spotykam gapiących się nieznajomych, nie ma obcych, którzy zaczepiają mnie na ulicy. Nie muszę się ukrywać, nieszczerze uśmiechać, nie wymieniam kurtuazyjnych uścisków. Wyspy Owcze są najlepszym miejscem na ziemi do bycia tak zwanym sławnym. To cenne, ponieważ obcokrajowcy bywają często zbyt ciekawscy i gruboskórni. Zdarza się, że przychodzą do mojego domu w Runavík bez słowa zapowiedzi. Staram się być grzeczny, zapraszam ich na filiżankę kawy. Siedzimy parę minut, rozmawiamy. Potem robią sobie ze mną zdjęcie i odchodzą”.

Jens Martin Knudsen, między innymi bramkarz piłkarski, wystąpił w legendarnym meczu Wysp Owczych z Austrią w 1990 roku, sensacyjnie wygranym przez debiutujących Farerów. Biografia Jensa Martina zatytułowana „The bobble hat goalkeeper” ukazała się w 2012 roku nakładem farerskiego wydawnictwa Sprotin.